Γιαγκλής ο “Κλέφτης” από το βιβλίο του Μπαρτζούδη

Γιαγκλής ο “Κλέφτης” από το βιβλίο του κ. Μπαρτζούδη

Στο δεύτερο αφιέρωμα στο βιβλίο του κ. Μπαρτζούδη για τον καπετάν Γιαγκλή “Γιαγκλής, ο Αετός της Μακεδονίας” θα σας παραθέσουμε την ενότητα Γιαγκλής ο “Κλέφτης”.

Ένα «επεισόδιο με τους Τούρκους», σημάδεψε τη ζωή του:
Το 1889, δύο τζαντιρμάδες (Οθωμανοί χωροφύλακες) του σταθμού Στρατωνίκης, γυρνώντας από την Ιερισσό στην έδρα τους, συναντούν τον πατέρα Θεόδωρο Γιαγκλή, που με το άλογό του μετέφερε σταροδέματα. Τον κακοποιούν, του παίρνουν το άλογο και τον αφήνουν σε μια τοποθεσία που από τότε ονομάζεται «Γιαγκλίδικα».

Κατορθώνει όμως να σηκωθεί και να φτάσει στο σπίτι του και διηγείται τα συμβάντα. Έξαλλος ο μεγαλύτερος γιος Γιώργης Γιαγκλής αρπάζει το κυνηγετικό του όπλο, προλαβαίνει τους τζαντιρμάδες στη θέση «Κοκκινόλακκος» (ή «Κλεισούρι», κατ’ άλλη αφήγηση) πυροβολεί και φονεύει «τον αναβάτη του ίππου του πατρός του». Ο άλλος τζαντιρμάς εγκαταλείπει το όπλο του και τρέπεται σε φυγή.

Ο Γιώργης, με λάφυρα τα δυο όπλα, επιστρέφει στο σπίτι, παίρνει τον αδερφό του Αργύρη και φεύγουν για το χωριό Γομάτι, «όπου υπήρχε δασώδης έκταση και δεν υπήρχαν χωροφύλακες». Εκεί σχετίζεται με μια συγγενή του και μάλιστα αποκτά τέκνο. Όμως «ο Δεσπότης Αρναίας» δεν ενέκρινε την τέλεση γάμου και «του συνέστησε να αφήση την συγγενή γυναίκα». Για τον καρπό της ανωτέρω σχέσης, ο συγγραφέας της σχετικής αναφοράς σημειώνει. μέσα σε παρένθεση, «και το πρώτο του παιδί πέθανε». [περί αυτού θα ξαναγίνει λόγος].

Το 1893, υπό την επήρεια (και) των ανωτέρω, καταφεύγει στη Νιγρίτα. Πιάνει δουλειά στο κτήμα του Αργυρίου Καρδιτσά, ή/και εργάζεται ως βοσκός. Είναι πάντως πολύ πιθανό ότι ο Γιαγκλής και στα προηγούμενα χρόνια πήγαινε στη Νιγρίτα, ιδίως κατά την εποχή της (διά χειρών) συλλογής του βαμβακιού, που άκμαζε τότε σε όλη την περιοχή. Οι εκτεταμένη βαμβακοκαλλιέργεια του Καρδιτσά συζητούνταν στην περιοχή Νιγρίτας μέχρι και τη δεκαετία του 1950. Μια αναφορά ότι στη Νιγρίτα ο Γιαγκλής «εργαζόταν σε εργοστάσιο βάμβακος των μεγαλεμπόρων αδερφών Καλετσά», φαίνεται ότι μάλλον αποδίδει λανθασμένα το όνομα (Καλετσάς αντί Καρδιτσάς).

Δεν απέχει όμως από τα πράγματα, αφού ο μεγαλοκαλλιεργητής Καρδιτσάς θα ήταν εκ των πραγμάτων και μεγαλέμπορος, ενώ τον χειμώνα θα απασχολούσε εργατικό δυναμικό για το λανάρισμα του βαμβακιού κλπ ² . Στο μεταξύ, ο λεβέντης Χαλκιδικιώτης έχει γίνει «μήλον της έριδος» για τις μορφονιές της Νιγρίτας. Τον σαγηνεύει η Φώτω, το γένος Νάσιου Τράκα. Το 1894 παντρεύονται, και το επόμενο έτος (1895) αποκτούν το ένα και μοναδικό παιδί τους, τον Μήτσιο (Δημήτριο) Γιαγκλή.

Δεν αργεί όμως να ενταχθεί στο σώμα του Καπετάν Γκιόργκα, του ξακουστού Νιγριτινού «κλέφτη» και προστάτη των καταπιεζομένων.
Το 1896, οι Γκιόργκας και Γιαγκλής αιφνιδιάζουν τους αφεντάδες του χωριού Γενή-τσιφλίκ (πολύ κοντά στο Πατρίκι), κάνουν γιάγμα στα υποστατικά του Χαϊντάρ αγά και των άλλων Τούρκων Μπέηδων, και φεύγουν με λεία 70 χοίρους και αιγοπρόβατα. Και βέβαια, το προϊόν της λείας χρησιμοποιείται για ανακούφιση φτωχών και αδύναμων ραγιάδων Τέτοια μαθήματα πήρε ο νεαρός Γιαγκλής από τον Γκιόργκα. Τον ξακουστό κλέφτη που «τούς ἀδικοπραγούντας όχι μόνο εκδικούνταν, αλλά και λήστευε και τη λεία αυτή τη μοίραζε σε κείνους που αδικήθηκαν, αλλά και σε φτωχούς των χωριών.
Θρύλος από τη μια μεριά, φόβος και τρόμος από την άλλη».

Όμως, με τον καιρό η καταδίωξή των «κλεφτών» γίνεται εντονότερη :
Την Πρωτομαγιά του 1898 συλλαμβάνεται από τους Τούρκους και απαγχονίζεται ο καπετάν Γκιόργκας, στον πανηγυρίζοντα Ναό του Αγίου Αθανασίου της Σούρπας. Ο κόσμος της περιοχής Νιγρίτας πένθησε και τραγούδησε το θάνατο αυτού του μπροστάρη κλεφταρματωλού:
«Γκιόργκα ξακουσμένε σ᾽ όλο το ντουνιά πού σ᾽ έτρεμαν οι Τούρκοι κι όλ᾽ αρβανιτιά…».

Τον τραγουδούσε και ο Κουφογιάγκος, ο εξαίρετος Νιγριτινός τραγουδιστής και λάτρης της τοπικής παράδοσης, στις δεκαετίες του ’50 και του ’60:

«Το χίλια οκτακόσια ενενήντα οκτώ /
σκοτώσανε τον Γκιόργκα στη μέση στο χωριό /
Δεν έβγαζις μαχαίρι να τους μαχαίρουνις /
δεν έβγαζις ριβόλι, μπρε Γκιόργκα μ’, να τους ισκότουνις. /
Μανά μ’ δεν ήταν ένας, μανά μ’ δεν ήταν δυο /
δεν ήταν τρεις και πέντε δεν ήταν εκατό…».

Ο Γιαγκλής συνεχίζει, και μετά τον θάνατο του Γκιόργκα, την κλέφτικη και εθνική δράση του. Το 1900 έρχεται «εις ρήξιν» με τον Γιοβάνη Βορτέσκο, απεσταλμένο του Βουλγαρικού Κομιτάτου στη Νιγρίτα, τον οποίο και φονεύει ³ .

Παραπομπές για Γιαγκλής ο “Κλέφτης”.

Τερπνή, πολιτισμός, αρχαία, εργασία 
και πολλά άλλα !!!
psterpnis.blogspot.com

² (α) Ευάγγελος Παπαθανασίου, Ιστορία της Νιγρίτας και της Επαρχίας Βισαλτίας, Νιγρίτα 1971,
(β) Γ. Αποστολίδης, Ο Καπετάν Γιώργης Γιαγλής, Χρονικά της Χαλκιδικής, Θεσσαλονίκη 1966, τεύχος 11-12, σ.419-420, (γ) Πάππας-Καπετάν Γιαγλής, ό.π, σ.173
³ (α) Παπαθανασίου ό.π,
(β) Πάππας-Καπετάν Γιαγλής, ό.π, σ.173,
(γ) Γιώργος Κυρμελής, Η Ιστορία των Κερδυλλίων, Σέρρες 2007,
(δ) Πασχάλης Αγγελόπουλος, Ο Μακεδονικός Αγών στην Νιγρίτα και την επαρχία της, [Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου: Η Νιγρίτα- Η Βισαλτία διά μέσου της ιστορίας (17-20.10.1996)], Θεσσαλονίκη 2000, σ.20-21.

Κλείνει το άρθρο “Γιαγκλής ο “Κλέφτης” με την ενημέρωση ότι το πρώτο άρθρο και όλα τα περιεχόμενα του βιβλίου θα τα βρείτε ΕΔΩ.