Απτόητος στον Μακεδονικό Αγώνα ο Γιανγκλής 2-2
Συνέχεια και ολοκλήρωση της παραπάνω ενότητας με το ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ από το βιβλίο του κ. Γεώργιου Μπαρτζούδη με τίτλο “Γιαγκλής, ο Αετός της Μακεδονίας”.
Στο μεταξύ, στην περιοχή Σερρών και Νιγρίτας οι Βούλγαροι συνεχίζουν το «έργο» τους, ευνοούμενοι και από την φιλοβουλγαρική στάση της υπό τον Verand, Γαλλικής μεταρρυθμιστικής αποστολής: Σύμφωνα με την από 20.2.1907 έκθεση του Προξένου Σακτούρη, ο Γάλλος Foulon, πηγαίνει στη Νιγρίτα και προτρέπει τους κατοίκους να μάθουν βουλγαρικά διότι …θα τους χρειαστούν. Επίσης, «αδελφαί τινες του ελέους» πηγαίνουν στο Καρατζιάκιοϊ και συμβουλεύουν τους χωρικούς «να παραμείνωσι σχισματικοί, διότι άλλως θα μετέβαινε βουλγαρική συμμορία να τους καταστρέψη ολοσχερώς».
Ταυτόχρονα, δραστηριοποιείται και η τουρκική πλευρά, τόσο με πληθωρική εμφάνιση καταδιωκτικών αποσπασμάτων όσο και με …κατασκοπεία:
Στις αρχές Μαρτίου φέρνουν Τουρκοκρήτες στην περιοχή Νιγρίτας, που μιλούν ελληνικά, ώστε να παγιδεύσουν τους οργανωμένους στον αγώνα Έλληνες. Το σχέδιο αποτυγχάνει, αφού τα ελληνικά που μιλούν οι ξενοφερμένοι διαφέρουν πολύ από αυτά των ντόπιων κατοίκων 56 .
Από ελληνικής πλευράς, κατά το έτος 1907 έχουμε «συνωστισμό» σωμάτων στην περιοχή (ανατολικής) Χαλκιδικής-Λαγκαδά-Νιγρίτας-Σερρών.
«Στην περιοχή Λαγκαδά» δρούσαν τα σώματα των Ανδρέα Παπαγεωργίου και Γιάννη Ράμνιαλη. «Στη Χαλκιδική … εξακολουθούσε να δρα το σώμα του λοχία Παπακώστα και του λοχία Γαλανόπουλου υπό την γενική αρχηγία του ….καπετάν Κουρμπέση», που είχε την έδρα του στο Χούμκος (Χουμνικό) Νιγρίτας.
Ο Γιαγκλής θα κατευθυνθεί «στην περιοχή Νιγρίτας», αμέσως βόρεια από τον Κουρμπέση. Στα βορειότερα της περιοχής δρούσε το σώμα του καπετάν Ανδρούτσου (Παπαπασχάλης) που βρήκε ηρωϊκό θάνατο τον Φεβρουάριο στην Νικόκλεια.
Παραδίπλα, στον «σερραϊκό κάμπο» είναι το σώμα του καπετάν Μητρούση, ο οποίος τον Ιούλιο θα πέσει ηρωϊκώς μαχόμενος στα Κάτω Καμενίκια Σερρών. Την ίδια τύχη θα έχει και το σώμα του καπετάν Μακούλη Στενημαχίτη που δρούσε στα Νταρνακοχώρια 57 .
Ο Γιαγκλής όμως, πολύ γρήγορα, αμέσως μετά την επάνοδό του περί τα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου 1907 (όπως εκτιμάται), «έπιασε δουλειά» 58 :
«…Στα Κάτω [Κερδύλλια], ο Παναγιώτης Χούπης, ομαδάρχης και στενά συνδεδεμένος με τον καπετάν Γιαγκλή… έλαβε μέρος σε μεγάλη μάχη με τον καπετάν Γιαγκλή εναντίον των Βουλγάρων στα Βρασνά το 1907. Ένα βουλγαρικό αντάρτικο σώμα-ομάδα προερχόμενο από το Νευροκόπι πέρασε έξω απ’ τα χωριά μας κατευθυνόμενο στο Άγιον Όρος.
H ομάδα των Κερδυλλίων ειδοποίησε αμέσως και κατευθύνθηκε στον καπετάν Γιαγκλή. Κι αυτός όπως ήξερε, έστησε μια φοβερή ενέδρα κατά την οποία διέλυσε και έτρεψε σε φυγή τους Βουλγάρους».
Την 12.6.[1907], ο Σακτούρης τηλεγραφεί: «Γιαγλής, αποβιβασθείς Χαλκιδικήν ευρίσκεται εις Άγιον Όρος προτιθέμενος να έλθη ημετέραν περιφέρειαν. Έχω εις χείρας μου αποδείξεις ότι εξαρτάται εκ του Μακεδονικού Κομιτάτου Γερογιάννη, παρ’ ού λαμβάνει τακτικώς διαταγάς και οδηγίας. Φόβος υπάρχει διαπράξεως νέων ανοησιών …
Νομίζω αναγκαίον ληφθώσιν αυτόθι επειγόντως κατάλληλα μέτρα και να καταστή Γερογιάννης υπεύθυνος προσωπικώς» 59 .
Παρατηρείται ότι μάλλον πολύ καθυστερημένα «ανακάλυψε» ο Σακτούρης ότι ο Γιαγκλής «εξαρτάται» από τους Γερογιάννηδες. Φαίνεται ότι, λόγω των υπερβολικών και εν πολλοίς απαραδέκτων-επικρίσεών του για την καταδρομή στο Καρατζίακιοϊ, τόσο ο Γουσιάδης όσο και ο Φλωριάς δεν τον ενημέρωσαν σχετικά.
Ίσως πάλι, το υπουργείο των Εξωτερικών να τον είχε προϊδεάσει ότι ο Γιαγκλής θα υπάκουε εφεξής σ’ αυτόν, και να έβλεπε ότι διαψεύδονταν οι προσδοκίες του.
Από το ίδιο ως άνω τηλεγράφημα, προκύπτει παρουσία του Γιαγκλή και στο Άγιο Όρος, όπως και στην ύπερθεν περιοχή της Χαλκιδικής. Σχετική είναι και μια αναφορά ότι συμπεριλαμβάνονταν στα μέλη «Επιτροπών Μακεδονικού Αγώνος ή … των ενόπλων Σωμάτων Χαλκιδικής», ως συνεργάτης του Μητροπολίτη Ειρηναίου, που εκλέχτηκε Επίσκοπος Κασσανδρείας την 26.7.1907 και εγκαταστάθηκε στον Πολύγυρο 60 την 7.9.1907.
Απτόητος στον Μακεδονικό Αγώνα ο Γιανγκλής. Πρώτο μέρος.
Φαίνεται όμως ότι η παρουσία του Καπετάνιου στο Άγιο Όρος ενοχλούσε και κάποιους άλλους. Την 16.12.1907, ο Σύνδεσμος Μακεδόνων Φοιτητών εκφράζει την ανησυχία του για την κατάσταση που προέκυψε «μετά τη φυγή από το Άγιο Όρος του μόνου φοβήτρου των Βουλγάρων, του οπλαρχηγού κ. Γεωργίου Γιαγλή την οποία απαίτησαν οι Ελληνοφωνούντες Μοναστηριακοί προύχοντες μετά από απαίτηση … των Ρωσσοβουλγαρορρωμούνων μοναχών» 61 .
Παρά ταύτα, είτε στο Άγιο Όρος, είτε στη Χαλκιδική, είτε στη Νιγρίτα, ο Γιαγκλής έχει γίνει θρύλος φίλων και αντιπάλων 62 . Αναφέρεται ότι ο Βούλγαρος ταγ/ρχης και αρχικομιτατζής Μιχαηλόφσκυ τον αποκαλούσε φοβερό θηρίο και έλεγε ότι απ’ όλους τους καπεταναίους μόνο αυτόν φοβάται. Υμνείται η γενναιοψυχία του για μια επέμβασή του στο Φλάμπουρο, όπου «ο ισχυρός μπέης του τσιφλικίου αυτού… κατεβασάνιζε τους Έλληνες και εδήμευε τα ποίμνια και τας περιουσίας των».
Ο Γιαγκλής κατεδίωξε τον μπέη και αποκατέστησε τους χωρικούς στα κτήματά τους 63 .
Το 1908 «στην Ανατολική Μακεδονία εξακολουθούν τη δράση τους» τα σώματα Ζέρβα και Βλάχμπεη «ενώ επιπλέον είχε προστεθεί και το σώμα του Αλέξανδρου Αϊβαλιώτη ή Ευρυθιώτη». Ειδικότερα στις αρχές του έτους αυτού έγιναν σημαντικές αλλαγές στα σώματα περιοχής Νιγρίτας-Σερρών: Στα τέλη Φεβρουαρίου αποσύρθηκε από την περιοχή Νιγρίτας-Χαλκιδικής το σώμα του καπετάν Κουρμπέση, που αναχώρησε για την ελεύθερη Ελλάδα. Τότε κατήλθε «εις Νιγρίταν το υπό τον καπετάν Αλέξανδρον σώμα Τζουμαγιάς-Μπέλες».
Την ίδια εποχή, «περί τα τέλη Φεβρουαρίου» έφθασε στη Χαλκιδική και το σώμα του Παπατζανετέα, το οποίο μετά από «τρεις περίπου μήνες», δηλαδή περί τα τέλη Μαΐου, αναχώρησε επίσης για την ελεύθερη Ελλάδα 64 .
Εδώ κρίνεται χρήσιμο να κάνουμε μια παρένθεση για τον «καπετάν Αλέξανδρο Ευρυθιώτη ή Αϊβαλιώτη». Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η παρουσία του στη περιοχή Σερρών μπορεί να τοποθετηθεί, το πολύ-πολύ από τις αρχές του 1908, και ειδικότερα στην περιοχή Νιγρίτας από τα τέλη Φεβρουαρίου του έτους αυτού. ?ς εκ τούτου, ελέγχεται ως τουλάχιστον ανακριβής μια αναφορά που φέρει τον Γιαγκλή να δρα κατά το 1907 «κάτω από τις διαταγές» του Ευρυθιώτη. Όπως είναι έωλη, εκτός τόπου και χρόνου, η αναφορά ότι, για την επίθεση στο Καρατζιάκιοϊ, την 25.10.1906, ο Γιαγκλής δεν πήρε …άδεια από τον Ευρυθιώτη 65 .
Άλλωστε, ποτέ δεν ζήτησε άδεια από κανέναν ώστε να αγωνιστεί για τη Μακεδονία, μολονότι ήταν πρόθυμος να συνεργαστεί με οποιονδήποτε επιδίωκε τον ίδιο σκοπό.
Κατά τα λοιπά, υπάκουε μόνο στους Γερογιάννηδες, στους οποίους θα παραμείνει πιστός μέχρι το τέλος του ένοπλου Μακεδονικού Αγώνα. Όπως σημειώνει ο Μόδης 66 , ο Γιαγκλής «είχε έναν Αλλάχ και έναν Προφήτη, τους αδελφούς Γερογιάννη».
Δεν είναι τίποτα γνωστό για τις σχέσεις του με τον Ευρυθιώτη, ενώ αναφέρεται ότι ήρθε σε σύγκρουση με τον Παπατζανετέα 67 . Σε κάθε περίπτωση, ο Γιαγκλής συνέχισε την δράση του. Τον Μάιο του 1908 πρωτοστατεί στην εξουδετέρωση βουλγαρικής απειλής στη Μονή Ζωγράφου 68 . Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, μετά το ξέσπασμα της επανάστασης των Νεοτούρκων και λίγες μέρες πριν από τη χορήγηση αμνηστίας, «σε ενέδρα που στήνει στο πηγάδι μεταξύ των Καρυών και της Μονής Κουτλουμουσίου, σκοτώνει τον λήσταρχο Στεφανή, τραυματίζει τον ληστή Μαυρουδή και συλλαμβάνει αιχμάλωτο άλλον έναν ληστή» 69 .
Παραπομπές στο δεύτερο μέρος του άρθρου “Απτόητος στον Μακεδονικό Αγώνα ο Γιανγκλής 2-2”.
Τερπνή, πολιτισμός, αρχαία, εργασία και πολλά άλλα !!!
psterpnis.blogspot.com
56 Λαούρδας-Εκθέσεις Σακτούρη, ό.π, σ.37, 48
57 (α) Λαούρδας- (Εκθέσεις Σαχτούρη), ό.π, σ.43, 79, 82,
(β) Τσάμης, ό.π, σ. 399-404,
(γ) Παπαθανασίου, ό.π, που αναφέρει συνεργάτες του Κουρμπέση: Από Χουμνικό: Γεώργιος Δράγος, Δημήτριος Σαλονικιός, Βασίλ. Καραπιπέρης, Βασίλ. Παγουντζής, Πασχ. Μουμπίκης, Ιωάννης και Αθαν. Μπακαλούδης. Από Νιγρίτα (και χωριά): Σταμ. Μίχαλος,, Αθανάσιος Καλαποδάς, Απόστολος και Αθανάσιος Θηλυκός, Αστέριος Πακαλιάς, Ιωάννης Γερουσέλας, Δημήτρ. Γκαζέπης, Κλεάνθης Ταμπάκης, Ν. Νίκος, Παν. και Γεώργ. Μπαρπασάς, Βασ. Γιαπουντζής (από τον Πύργο), Αθανάσιος Καρβουνιάρης, Βασίλειος Τασκούδης (Νικόκλεια), Αθαν. Μπαλτάς (Τερπνή) κ.ά.
58 (α) Κυρμελής, ό.π, σ.61-62,
(β) Τσάμης, ό.π, σ.402
59 Λαούρδας- (Εκθέσεις Σαχτούρη), ό.π, σ.115
60 Πάππας-Καπετάν Γιαγλής, ό.π, σ.97 και 93
61 Πάππας-Ιστορικά και πολιτιστικά, ό.π, σ.523,
62 Ο λαός τραγούδησε τον Καπετάνιο: Ισείς πουλιά μ’ πιτούμενα, πιτάτι στουν αέρα, /μην είδιτι πουλιά μ’ του Γιώργη μας, τουν καπιτάν Γιαγκλή μας. /Ιψές προυψές τουν είδαμι, σ’ Νιγρίτας τα μπαϊρια, /παλικαρούδια Γιώργης μάζιβι, κι όλου Μακεδόνις…
63 Παπαθανασίου, ό.π.
64 (α) Λαούρδας-Σημειώσεις Φλωριά, ό.π, σ.109, 129,
(β) Τσάμης, ό.π, σ. 426, 428-429,
(γ) Αποστολίδης, ό.π, σ.426
65 (α) Χιόνης, ό.π, σ.158,
(β) Αγγελόπουλος ό.π, σ.26,
(γ) Πάππας-Καπετάν Γιαγλής, ό.π, σ.332
66 Μόδης, ό.π, σ.321
67 Αφανείς Γηγενείς Μακεδονομάχοι, ό.π, σ.184
68 Πάππας-Καπετάν Γιαγλής, ό.π, σ.158-160
69 (α) Παπαθανασίου ό.π.
(β) Πάππας-Ιστορικά και πολιτιστικά, ό.π, σ.140
